| Men
vraagt ons wat ... |
| |
Geachte
redactie,
Ik heb onlangs uw verhaal over ijzertoevoeging gelezen. Wat U daarover
beweert klinkt misschien heel geleerd en zal heel wat mensen de indruk
geven dat het waar is, maar... ikzelf gebruik nu al ettelijke jaren
uitsluitend een ijzertoevoegmiddel als plantenmest in mijn aquarium
en de planten zien er mooi groen en stevig uit. Waar blijft U dan
met die mooie theorie over magnesium en mangaan en zo?
Zou het misschien toch niet kunnen dat een ijzerbemesting alleen voldoende
is om resultaten te boeken? Ik blijf het alleszins gewoon verder doen!
Alleszins tot ik andere tekorten opmerk maar dat is in de 15 jaar
dat ik ijzer toepas nooit voorgekomen. Mag ik uw mening over deze
stelling.
J.-P. C - Brussel |
| |
Sommige
mensen houden er klaarblijkelijk een heleboel meningen op na. Sommige
zijn bijzonder hardnekkig en worden te pas en helaas ook te onpas
als “de waarheid” geëtaleerd. Wat ik bedoel is dat
deze stellingen – nadat ze zo veelvuldig door iedereen zijn aangehaald
– nog zelden aan de realiteit worden getoetst. Hoe vaak meet
u het ijzergehalte van uw aquariumwater? Hoe meet u dat dan? Met een
professionele meetset met hoog scheidend vermogen of met een goedkoop
aquariumtestje?
Zeker in gesloten systemen, zoals een aquarium, is alles een kwestie
van omstandigheden. Van de meer dan 2000 aquariumwateranalyses die
ik tot op heden heb uitgevoerd kan ik met de hand op het hart verklaren
dat ik nooit 2 x dezelfde resultaten ben tegengekomen. Biologische
systemen zijn overigens op een dergelijke willekeur voorzien. Als
je daar over nadenkt is dat de logica zelve natuurlijk: alleen levende
materie immers is in staat om, bij steeds wisselende omstandigheden,
op de gepaste wijze, in te grijpen. Zo werkt dat in het open systeem
van de natuur en zo werkt dat eveneens in het gesloten systeem van
een aquarium. Dergelijke stellingen kunnen daarom alleen op heel algemene
principes gebouwd worden en moeten steeds marge laten voor variatie,
voor wisselende omstandigheden. Zoniet dogmatiseren we de hele toestand.
Bij een dogma wordt zondermeer aangenomen dat de stelling juist is
en geen bewijs behoeft, noch toetsing aan de realiteit. Dat kan natuurlijk
gewoon niet in een variabel systeem en zeker niet als je botweg wil
stellen dat ijzerbemesting alleen voldoende is. Gaan we echter uit
van de structuur van een chlorofylmolecule dan kunnen we ons een goed
beeld vormen van de proporties aan koolstof, magnesium, mangaan en
ijzer en zelfs van de hoeveelheden die er nodig zijn om evenwichtige
groei te realiseren.
Ik zou natuurlijk uw systeem kunnen evalueren en uitzoeken waarom
ijzerbemesting alleen, bij u zo een voortreffelijk resultaat boekt.
Ik weet echter niets van uw aquarium. Wat ik bedoel is dat alle omstandigheden
een oorzaak kunnen zijn of een gevolg. Alles kan afhangen van de vorm
van uw aquarium; van het gebruikte filtersysteem; van de bodembedekking;
van de belichtingssamenstelling; van de belichtingsintensiteit; van
de belichtingsduur; van de watersamenstelling; van de pH en van de
redoxpotentiaal van het aquariumwater; van de waterverversingsfrequentie;
van de waterverversingshoeveelheid; van de samenstelling van uw verversingswater;
van de beplanting; van de top- en uitdunfrequentie van de beplanting;
van de visbezetting; van de voederfrequentie; van de voedersamenstelling;
van de voederhoeveelheid en dan tenslotte ook nog van de frequentie
van toediening van plantenvoeding en de hoeveelheid ervan in zoverre
dat niet gebeurt bij het waterverversen, want dan valt het onder de
rubriek “samenstelling van het verversingswater”. Deze opsomming,
dit geheel van op elkaar inspelende factoren, wordt “ecologie”
genoemd. |
Ik
hoop dat het u hiermee duidelijk wordt dat binnen een zo rijk palet
aan mogelijkheden de gevolgen van een bepaalde actie in elk aquarium
anders zijn en kortweg niet te voorspellen zijn tenzij je alle parameters
en hun evolutie zorgvuldig uitmeet.
Een stelling zoals “ijzertoevoeging zorgt voor een betere plantengroei”
is gewoonweg niet hard te maken.
|
Goede plantengroei betekent dat,
buiten talloze andere omstandigheden, ook de nodige voedingsstoffen
ter beschikking moeten zijn. Ijzer is er slechts één
van. Foto: Marc Thelissen |
Gaan
we uit van de samenstelling van een chlorofylmolecule dan baseren
we ons op gekende wetenschappelijke materie. Daarvan uitgaande moeten
ijzer en mangaan steeds aangetoond kunnen worden. Het zijn sporenelementen
die in kleine hoeveelheden nodig zijn maar vaak kunnen grote hoeveelheden
ervan een nadelig of totaal ander effect hebben. Magnesium en koolstof
worden effectief opgeslagen in het plantenweefsel en wanneer er uitgedund
of getopt wordt verdwijnen deze stoffen ook definitief uit het systeem.
Ze moeten, m.a.w. steeds aangevuld worden. Het eerste door een mineralenoplossing:
de plantenvoeding. Het tweede door een goed werkend filtersysteem
en een biodynamische bodemstructuur. Er wordt ook meer van apparatuur
gebruik gemaakt om dit laatste element in bruikbare hoeveelheden in
het aquariumwater te verspreiden. Ik ben niet zo te vinden voor deze
manier van werken. In plaats van een stukje natuur in huis krijgen
we zo immers alleen maar een stukje techniek in huis. Temeer daar
er eigenlijk in elk aquarium voldoende koolstof in aanleg aanwezig
is.
“O.K., maar waarom werkt ijzerbemesting bij mij dan wèl”
zult u vragen. Wel, ik denk dat er in uw geval – en waarschijnlijk
bij nog talloze andere aquarianen – één van de
vele ecologische ingrepen gebeurt die ik in de bovenstaande opsomming
reeds suggereerde. Wanneer er aan een gesloten systeem meer ijzer
wordt toegevoegd dan er initieel nodig is om de plantengroei te stimuleren,
dan zal het overtollige ijzer gebruikt worden om de bacteriegroei
te stimuleren. De bacteriën zullen zich niet alleen sneller delen,
maar bovendien wordt de bacterie-activiteit intenser, met als onmiddellijk
resultaat een verhoging van het kooldioxidegehalte. Deze buitengewone
(of eigenlijk heel gewone) koolstofbron zal de plantengroei dan weer
stimuleren. Het is dus inderdaad zo dat ijzer de plantengroei positief
kan beïnvloeden, maar niet op de manier waarop u denkt en dan
nog alleen in zeer gunstige omstandigheden. Eigenlijk meer als een
gunstig bijverschijnsel bij overbemesting. In dat geval is het hele
systeem ermee gebaat en zeker het filtersysteem. |
| Opgelet echter.
Concludeer hier niet uit dat u dan straffeloos de dosering kunt verdubbelen
of zelfs verdrie- of verviervoudigen. IJzer in dergelijke voedingsoplossingen
wordt immers “in beweging” gehouden door een chelator. Een
chemische verbinding die belet dat het ijzer te snel in verbinding
zou gaan met andere stoffen. Een te hoog chelatorgehalte heeft een
dubbel nadelig effect. Om te beginnen kan een hoge concentratie het
ijzer dan weer zodanig in beweging houden dat het niet door de planten
kan opgenomen worden. Vervolgens is het ook weer giftig voor planten
en zorgt ervoor dat er gaten in de bladeren “vallen”. Respecteer
dus de aangegeven concentraties! |
Verhoging van plant- en/of ijzervoedingsdoseringen leiden tot een
te hoog gehalte aan chelatoren waardoor er gaten in de planten verschijnen.
Zoals hier bij Cryptocoryne wendtii en C. x-willisii.
Foto: Peter de Batist |
|
