| Men
vraagt ons wat ... |
| |
Geachte Heer De Batist,
betreft:
1) aquariumbouw in betonplex;
2) gezamenlijk onderbrengen van Tropheus moori (keizermoori)
en Neolamprologus brichardi (prinses van Burundi).
In het nr. 12 van onze 52e jaargang meen ik in het halfrond aquarium
van Alida Van den Borne tussen de tropheussen ook een “prinses”
te ontwaren. 
Op dit ogenblik worden beide hogervermelden door mij, in ieder voor
zijn soort, in twee aquaria gehouden. Het argument dat zij beide in
hetzelfde meer leven, kan ik niet als pro-argument beschouwen om ze
zomaar samen te plaatsen.
In aanvang had ik daarom gedacht aan één aquarium van
700 à 800 l (maar wel met een scheidingsgordijn) in betonplex
te maken.
Nu stelt zich de vraag of het waterdicht maken van betonplex ook met
siliconen kan of er betere middelen toe zijn. Ik neem aan dat betonplex,
kant per kant, ook met schroeven kan in elkaar gezet worden ter extra
versteviging. Blijft dan de voorruit ... (siliconen?).
Zou het echt te doen zijn, beide vissen bij elkaar te zetten? Zonder
scheiding? Hoe bouw ik zo’n betonplexaquarium?
W.V.A. - Hoboken |
| |
Ik
weet niet waarom men mij steeds advies vraagt in verband met cichliden.
Ik heb namelijk niet de minste ervaring met de soorten uit de grote
Afrikaanse meren. Hoogstens heb ik, beroepsmatig, een beetje inzicht
in de cichlidensoorten die in het Congobekken leven. Ik heb vroeger
ook wel eens enkele Zuid-Amerikaanse ’apistogramma’s verzorgd.
Om het eerste deel van uw vraag te beantwoorden heb ik dus even ruggespraak
gehouden met Walter Deproost die mij bevestigde wat ik al vermoedde:
tropheussen en prinsessen hebben een totaal ander voedingspatroon
en zullen elkaar dus – in een groot aquarium! – niet in
de weg zwemmen. In kleinere aquaria geef ik u gelijk dat ze gescheiden
worden. Stress zou in zulke situatie snel opgebouwd zijn.
Een groot aquarium, daar gaat het dus om en dan dringt zich uiteraard
de vraag op hoe we dat gaan realiseren. Volledig glas is dan het elegantste
oplossing, maar bij een groot aquarium speelt uiteraard ook het gewicht
mee. Glas heeft een soortelijk gewicht van 2,6 dat maakt dat een ruit
van 240 x 60 x 1,2 cm al gauw 55 kg weegt en een aquarium van 240
x 60 x 60 cm komt dan zonder inhoud op 155 kg.
Een aquarium in “betonplex” is een zeer bruikbaar alternatief
omdat dit materiaal een soortelijk gewicht heeft van slechts 0,74.
Toevallig heeft de vereniging waarvan ik de eer heb voorzitter te
zijn vorig jaar zo enkele tentoonstellingsaquaria gemaakt. Ik moet
bekennen dat mijn bijdrage hiertoe beperkt bleef tot morele steun
(een goed voorzitter moet nu eenmaal kunnen delegeren). Ik heb er
dus geen vinger naar uitgestoken. Degenen die bij de bouw betrokken
waren en nog enkele anderen die ooit dergelijk aquarium inneen staken,
hebben me wel voldoende materiaal gegeven om tot zeer bruikbare informatie
te compileren.
1 - Vooreerst hadden wij geopteerd voor 16-lagig betonplex van 18
mm. Dat hoeft waarschijnlijk niet voor een aquarium dat meteen op
zijn definitieve standplaats komt maar een tentoonstellingsaquarium
wordt op- en afgenomen, vervoerd, opgeborgen, enz... en na opslag
(of zelfs tijdens het vervoer) volgepropt met achterwanden, lichtkappen,
en zomeer. Laten we het er maar bij houden dat voor een huiskameraquarium
de 15-lagige platen van 16 mm dikte volstaan. In dat geval komt het
bovengenoemde aquarium slechts op 80 kg, voorruit van 10 mm dikte
inbegrepen. Of een gewichtsbesparing van 75 kg of 48 %!
2 - We bouwen het aquarium in betonplex op dezelfde manier op als
een glazen aquarium, d.w.z. de bodem binnenin de 4 opstaande platen.
Alles dus zorgvuldig uitmeten, correct opschrijven in mm en bij het
houttoeleveringsbedrijf benadrukken dat de platen millimeterjuist
moeten zijn en 100 % haaks. Vergeet ook niet de steunlijsten bovenaan
over de gehele lengte en breedte van de binnenkant en over een breedte
van 5 tot 8 cm. Het kader waarin de voorruit komt bestaat uit 2 planken
van 8 tot 10 cm breed en over de gehele lengte van het aquarium en
2 kleinere planken van dezelfde breedte, maar de lengte is in dit
geval gelijk aan de hoogte van de zijwanden en de dubbele breedte
van deze planken. 8 cm is volgens mij een minimum want hoe breder
men deze planken kiest hoe steviger de voorruit gehecht kan worden,
maar des te minder elegant het geheel wordt natuurlijk.
3 - De lijm die gebruikt moet worden dient zorgvuldig gekozen te worden.
De gewone aquariumsiliconen werd vroeger vaak gebruikt voor aquaria
in betonplex. Dat bleek echter niet de ideale oplossing want de hechting
op hout laat te wensen over. De siliconenkit Tek7® is in dat opzicht
een betere keuze. Hij bestaat in de kleuren wit, zwart, bruin, grijs
en doorschijnend. De witte kwaliteit heeft naar verluidt de beste
hechting. Hij is op de meeste ondergronden zelfs onmogelijk te verwijderen.
Ik zou opteren voor de bruine kleur omdat die, naast een perfecte
hechting op hout het geheel ook ongemerkt afwerkt.
4 - De plaatsen op de panelen, waar een zijkant tegenaan gelijmd moet
worden, moeten ontdaan worden van de waterdichte harslaag. Dat moet
dus weggeschuurd worden over een breedte van exact 16 of 18 mm. Dat
mag niet meer zijn omdat anders de waterdichtheid te veel wordt aangetast.
Dat wegschuren kan met de hand gebeuren maar een bandschuurmachine
met zijgeleider – waarbij je de exacte strookbreedte even uittest
op een overschotje – is hiervoor beter aangewezen. Schuur door
tot het hout overal bloot is. Ook de plaatsen waar de ruit ingelijmd
moet worden moeten vrijgemaakt worden van hars.
5 - Het aquarium wordt vervolgens in elkaar gezet met hoekklemmen.
Zet het geheel op een vlakke tafel en kleef onderaan ook alles goed
tegen elkaar met kleefband. Zorg dat alles perfect past en boor dan
de diverse gaten waarmee alles aan elkaar geschroefd wordt zorgvuldig
voor. Boor tot op een diepte van maximaal 40 mm met een boortje van
3,5 mm diameter. Dat is ongeveer 1,5 x de dikte van uw betonplex in
de dwarse plaat (plus de dikte van de plaat waarin u boort uiteraard).
Dieper boren is niet nodig en zou de stevigheid van het betonplex
gevoelig verminderen indien er niet exact recht geboord wordt. Haal
alles terug uit elkaar en frees de boorgaten even in zodat de schroeven
volledig verzinken in de plaat. Ook hier niet te diep infrezen want
dan wordt de stevigheid van de plaat weer aangetast. Even met een
sneldraaiende frees aanraken is meestal voldoende. Gebruik ten slotte
voor het in elkaar zetten kruiskopschroeven met een lengte van 2,5
x de dikte van uw betonplex.
6 - Het aquarium wordt nu in elkaar gelijmd. Begin, net zoals bij
een glasgekleefd aquarium met de bodemplaat aan de achterzijde en
aan één van de zijkanten van lijm te voorzien en de
achterwand aan de afgefreesde strook. Zet de eerste hoek ineen en
laat een helper dan gelijk de schroeven op hun plaats duwen terwijl
u de andere zijwand ertegen kleeft. Als de schroeven op hun plaats
geduwd worden terwijl de lijm nog nat is wordt de boorschacht tegelijkertijd
ook waterdicht. Schroef alles vast en begin dan zorgvuldig de stukken
van het voorpaneel te monteren, te beginnen met de onderste strook
en dan de zijpanelen en ten slotte de bovenlijst.
Uiteindelijk worden de lange en korte steunen
aan de bovenzijde gelijmd en vastgeschroefd.
7 - Nu moet “alleen” nog de voorruit ingekleefd worden. Dat gaat
m.i. het “eenvoudigst” als het aquarium op 2 even hoge tafels
wordt gelegd met de voorzijde naar onder (zie tekening). Zo kan een helper
(of helpers!) binnenin het aquarium staan en de zware ruit aannemen en ze
“rustig” op haar plaats laten zakken. Let hierbij beslist op het
volgende:
a) de ruit mag, om kleine spelingen in het hout op te vangen, aan elke zijde
2 mm korter zijn;
b) de ruit moet diagonaal doorgegeven worden en moet dus passen binnen de
steunlijsten binnenin het aquarium. Bij een breed aquarium is dat doorgaans
geen probleem. Bij smallere aquaria meet u dat best op voorhand even uit
en laat desgewenst één of beide zijsteunen en eventueel zelfs
de achterzijsteun voorlopig ongemonteerd. Laat zeker de voorsteun staan
om de waterdichtheid van de voorruit te vrijwaren;
c) het is misschien verstandig om, vóór u lijmt, even te proberen
of de ruit nergens knelt of op een lijmknobbeltje “tuimelt”. Dan
kunnen deze euveltjes vooralsnog verholpen worden;
d) de ruit is zwaar. Om ze perfect te laten manipuleren door de persoon(en)
in het aquarium worden best glaszuignappen aangewend. Heeft u die niet (ze
worden verhuurd bij Eurorent e.d.) dan zijn enkele stevige rubberhandschoenen
geen overbodige luxe;
e) gebruik rijkelijk lijm en breng de ruit dan zo vlug mogelijk op haar
plaats. Het gewicht van de ruit zelf zal voor een verdeling van de lijm
– ook naar de zijkanten toe – zorgen;
f) schuif daarna de beide tafels naar elkaar toe zodat er een maximale steun
ontstaat en spuit dan alle spleten en hoeken aan met Tek7®;
8 - werk ten slotte alle blote dwarskanten van het aquarium af met een laagje
Tek7® dat met een wegwerphandschoen zorgvuldig in alle spleetjes wordt
ingemanipuleerd (foto onder). In en om een aquarium wordt steeds met water
gewerkt zodat we voor een perfecte waterdichting moeten zorgen. Vooral langs
onderen dringt het snelst vocht binnen tussen de lagen van het betonplex
indien we dit niet zorgvuldig genoeg “dichtsealen”. Het inbrengen
van de ruit is de meest cruciale fase in de opbouw van een betonplex-aquarium.
Eén van onze tentoonstellingsaquaria vertoonde ook daar – na
een jaar rust – een klein lekje dat echter zichzelf dichtte na enkele
dagen. Het verlies per etmaal op een volgevuld aquarium was amper 1 l.
Ik weet het. Een glasgekleefd aquarium zit sneller in elkaar, maar als je
tijd hebt en kilobelasting op de vloer wilt verhinderen, dan blijkt het
me dit toch de moeite waard om te proberen.
In ieder geval, veel succes! |
Een hoekklem is geen overbodig instrument
bij het in elkaar zetten van grote aquaria.
Foto: Peter de Batist
De gaten moeten na het boren iets ingefreesd worden zodat de koppen
van de schroeven net in het betonplex verdwijnen. Te diep frezen
kan de stevigheid ondermijnen.
Foto: Peter de Batist
De hechting van de ruit aan de binnenzijde is belangrijk. Om ervoor
te zorgen dat ze aan alle zijkanten in een dun laagje Tek7 rust,
moet ze aan elke zijde 2 mm korter zijn.
Foto: Peter de Batist
De "blote" zijkanten van het betonplex moeten overal –
en vooral aan de onderzijde – zorgvuldig afgewerkt worden met
Tek7.
Foto: Peter de Batist
Om te controleren of een paneel exact haaks gesneden of gezaagd
werd, meet U de diagonalen. Diagonaal A moet exact gelijk zijn aan
diagonaal B.
Tekening: Peter de Batist
Om de ruit te plaatsen legt U het geheel in mekaar gemonteerde aquarium
op 2 tafels zodat de zware ruit van binnenuit mee gemanipuleerd
kan worden.
Tekening: Peter de Batist |
|
